Biến cùi ngô thành tiền đô

Trong buổi sinh nhật 5 tuổi của Mộc Sa tổ chức hoành tráng tại khách sạn Mường Thanh Mộc Châu với trên 300 khách mời là lãnh đạo địa phương, đối tác từ nam chí bắc, công nhân và người thân trong gia đình họ, tôi chỉ thấy những nụ cười hồ hởi và niềm tin mãnh liệt vào thành công ngày mai của Mộc Sa. Trong giây phút  Phượng đĩnh đạc đọc diễn văn, tôi bất giác chạy lại trong đầu mình những hình ảnh về quá trình khởi nghiệp của Phượng.

Ngày đầu gặp nhau, trước mắt tôi là chàng trai bình dị quần bò áo phông cùng giọng nói nhẹ nhàng và nụ cười dễ mến… như con gái. Chàng trai ấy  đã quyết định bỏ Hà Nội với công việc ổn định, mức thu nhập 20 triệu vnđ/ tháng để về Mộc Châu với trăn trở: tại sao Mộc Châu, ngô nhiều, rượu men lá ngon mà bán không nổi? Những ngày gian khó đi bán từng can rượu là những ngày tôi gặp Phượng. Chàng trai ấy, say sưa nói về tương lai, về một ngày rượu của mình sẽ bay xa.

Ba năm sau gặp lại, tôi đưa một đoàn sinh viên trường Cao đẳng Sơn La đến thăm xưởng sản xuât rượu của Công ty Cổ phần ĐT&TM Mộc Sa để học tập công nghệ nấu rượu ngô men lá. Tôi ngỡ ngàng, thấy những gì Phượng say sưa nói đã thành hiện thực: Trong xưởng sản xuất công nhân mặc đồng phục xám, mỗi người mỗi việc, người hối hả chuyển ngô vào nồi nấu, trộn men, người tỉ mỉ sang chiết, đóng chai….

Đứng trong kho tối với hàng trăm chiếc vại to mấy người ôm, tôi tần ngần chưa hiểu để làm gì, Phượng đã ở sau giới thiệu: trên các vại đều có ghi ngày tháng sản xuất, để đảm bảo chất lượng, phải đúng 2 tháng sau ngày sản xuất, rượu mới được chuyển sang đóng chai anh ạ. Sau cái bắt tay vồn vã, nhìn lại Phượng, vẫn đôi mắt sáng, giọng nói luôn nhẹ nhàng, điềm đạm ấy nay đã là giám đốc công ty, quản lý trên 100 lao động là người dân địa phương. Gương mặt tươi tắn, nụ cười hồn hậu vẫn luôn thường trực trên môi, Phượng cởi mở chia sẻ về hành trình biến loại rượu ngô men lá đặc trưng của dân tộc mình thành sản phẩm có thương hiệu được bán khắp Bắc vào Nam. Đó là sự kết hợp giữa nguyên liệu sạch, men lá truyền thống và quy trình chế biến cẩn trọng. Và quan trọng nhất là là khả năng quản lý, xây dựng thương hiệu… Những điều anh học được trong những năm tháng làm việc tại Hà Nội. 

Hồi ức quá khứ ấy, trôi qua nhanh như thành công đến với phượng, cũng chỉ vài cái chớp mắt. Nhưng tôi còn ngỡ ngàng hơn nữa, khi được thông tin, Mộc Sa vừa ký hợp đồng xuất than sang Hàn Quốc trị giá gần trăm tỷ đồng. Phượng đã biến ngô thành tiền đô, nhưng  thế chưa đủ, anh còn biến được lõi ngô thành tiền đô.        
           
Sau đêm sinh nhật, hôm sau, Phượng đưa tôi tới xưởng sản xuất than của mình. Một nhà xưởng hoành tráng trong khuôn viên gần 1ha, bên trong là hệ thống máy móc hiện đại và dãy lò luyện than nối nhau liên tiếp. So với xưởng cũ cách đây 3 năm đúng là một trời một vực. Xưởng cũ trước kia nằm phía sau xưởng sản xuất rượu. Phải chịu khó lang thang mới thấy vì nó nằm lọt thỏm phía sau nhà, khuất sau cả đống cùi ngô cao, bên trong cũng chỉ tuềnh toàng một máy nghiền cùi ngô và một ép nhiên liệu. Ngày ấy, Phượng và Thái- Phó giám đốc công ty đã hào hứng giới thiệu đây là một loại thanh nhiên liệu thay củi.

Tôi đã ngỡ ngàng xen lẫn khâm phục vì những chàng trai  này đã nghĩ đến tận dụng nguồn nguyên liệu thừa khi sản xuất rượu để làm chất đốt nấu rượu thay cho than đá và củi.  Ở nước ngoài, sản phẩm này không mới, nhưng ở Sơn La, chưa thấy ai biến những thứ vốn chỉ làm chất đốt vớ vẩn hoặc bỏ đi làm phân, thành sản phẩm có thể đốt được như củi, có nhiệt lượng cao, mà lại không ảnh hưởng đến môi trường. 

Thì ra, với những người có khát vọng, có ý tưởng, chỉ cần có định hướng  là thành công sẽ đến. Phượng đã gặp và được sự trợ giúp của Sở công thương tỉnh Sơn La và sự quan tâm của lãnh đạo huyện Mộc Châu, sản phẩm ban đầu ấy đã được nâng cấp thành sản phẩm than sinh học với quy mô lớn tổng mức đầu tư trên 38 tỷ đồng.

Mô hình sản xuất thanh nhiên liệu đốt và than sinh học từ lõi ngô được đầu tư lớn từ đầu năm 2016, sản phẩm than được luyện từ lõi ngô, mùn tre, trấu, mùn cưa và các phế phụ phẩm từ cây nông nghiệp khác với công suất thiết kế 4.000 tấn than sinh học; 6.000 tấn thanh nhiên liệu đốt/năm; Phượng chia sẽ, khi dự án hoàn thành, doanh thu sẽ đạt trên: 27 tỷ đồng/năm, cần tiêu thụ trên 15.000 tấn nguyên liệu/năm. Như hiện nay, mô hình đang tạo việc làm ổn định cho 50 lao động. Thu nhập bình quân: trên 4 triệu đồng/người/tháng;

Thế là với mô hình này, những thử tưởng như bỏ đi, như lõi ngô  sau khi lấy hạt, hay phế phẩm của các nhà  máy tre Mộc Châu, các cơ sở chế biến gỗ…. Lại trờ thành nguyên liệu sản xuất ra chất đốt. Vừa tiết kiệm, đồng thời bảo vệ môi trường, bởi có củi ép, dây truyền của Phượng cũng như hàng trăm nhà hàng ở Mộc Châu không cần sử dụng than đá làm chất đốt nữa, không cần dùng than hoa để nướng thực phẩm nữa. Việc làm ấy góp phần xử lý chất thải rắn, tạo ra nguồn năng lượng mới thay thế cho nhiên liệu hóa thạch.

Giang Minh Thái, Phó Giám đốc công ty cùng Phượng hào hứng chia sẻ, công nghệ sản xuất bao gồm những máy móc được sản xuất trong nước nhưng chất lượng không kém sản phẩm ngoại nhập, như: Máy nghiền, sang tuyển, trộn, hệ thống máy sấy, máy ép thủy lực song động, băng chuyền tự động ....Ưu điểm của công nghệ này là: Tốc độ cao, an toàn, dễ bảo trì; Thao tác điều khiển đơn giản, hiệu quả cao cho ra sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc. 
 
Với khát vọng tuổi trẻ, Phượng và những người anh em Mộc Sa đang bay cao. Nhưng thành công ấy mới chỉ là khởi điểm, họ còn lớn mạnh hơn nữa, trên con đường đưa Mộc Châu ra thế giới và đem công nghệ tiên tiến về Mộc Châu. Rồi đây, họ sẽ biến nhiều thứ tưởng như bỏ đi thành tiền đô…

Thành Đạo - Tạp chí Suối Reo